Η φωνή ενός ανθρώπου από το Κομμένο Άρτας

Ανοιχτή επιστολή
Του Δημήτρη Χρ. Βλαχοπάνου προς τον πρέσβη της Γερμανίας Dr Wolfgang Schultheiss

Αξιότιμε Κύριε Wolfgang Schultheiss

Η συνεργασία που αναπτύξαμε το τελευταίο διάστημα – και με τις πρωτοβουλίες που αναλάβατε ο ίδιος – ανέδειξαν την ανάγκη μας να συνυπάρχουμε πλέον ειρηνικά χωρίς προκαταλήψεις, φυλετικές διακρίσεις και αισθήματα υπεροχής ή μίσους του ενός λαού εναντίον του άλλου. Συζητήσαμε πως για τα εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπραχτεί σε βάρος άμαχων και ανυπεράσπιστων πολιτών δεν είναι δυνατόν ούτε πρέπον να απολογούνται στο διηνεκές οι λαοί και τα έθνη των οποίων ηγέτες παρανοϊκοί και στρατιωτικά επιτελεία οργάνωσαν και εκτέλεσαν πολεμικές επιχειρήσεις που αποτέλεσαν στίγμα και όνειδος για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Άλλωστε τις εγκληματικές πράξεις των ηγετών και των ομάδων αυτών τις έχουν πληρώσει και οι ίδιοι οι λαοί τους με πολύ αίμα και ανυπολόγιστες καταστροφές.

Στις 16 Αυγούστου 1943 ο 12ος λόχος του 98ου Συντάγματος Πεζικού του Γερμανικού Στρατού μετέτρεψε το Κομμένο σε ολοκαύτωμα και εκτέλεσε με φυλετικό μίσος και πράξεις φρίκης το μισό πληθυσμό του. 317 αθώοι και ανυπεράσπιστοι συγχωριανοί μας έχασαν τη ζωή τους μέσα σε μια κόλαση φωτιάς και σιδήρου. Μεταξύ αυτών 96 παιδιά ηλικίας 4 μηνών έως 15 χρονών. Είναι γνωστό πως ούτε τα 96 παιδιά ούτε οι φιλήσυχοι κάτοικοι του Κομμένου συνιστούσαν τον παραμικρό κίνδυνο για την άμυνα και την ακεραιότητα της πατρίδας σας. Γνωρίζουν, επίσης, οι πάντες πως ο σχεδιασμός και η εκτέλεση αυτής της αποτρόπαιης πολεμικής επιχείρησης αποφασίστηκε από τα στρατιωτικά επιτελεία χωρίς αιτία και αφορμή.
Είναι γεγονός πως οι επιζώντες του Κομμένου δεν έθρεψαν στην ψυχή τους το –αναμενόμενο στις περιπτώσεις αυτές – μίσος σε βάρος του γερμανικού λαού και δεν κυριαρχήθηκαν από κανένα αίσθημα εκδίκησης και ρεβανσισμού για τη χώρα σας. Τουναντίον, δεν αρνήθηκαν τη δωρεά της Γερμανίδας βουλευτού Κυρίας Frenqard Schramm για την ανέγερση του δημοτικού σχολείου του χωριού τους και υποδέχτηκαν την ίδια με καλοσύνη και αγάπη, όταν το 1959 επισκέφτηκε το Κομμένο. Δεκάδες τραγικά θύματα του ολοκαυτώματος μετανάστευσαν, μετά τον πόλεμο, στη Γερμανία και εργάστηκαν για την ανοικοδόμησή της, χωρίς να απαιτήσουν, ως μια μορφή αποζημίωσης, ειδική μεταχείριση ή να προβούν σε οποιαδήποτε πράξη εχθρότητας και βλάβης σε βάρος των πολιτών της. Μεγάλος, εξάλλου, αριθμός Γερμανών πολιτών επισκέφτηκε και επισκέπτεται το Κομμένο, στο οποίο συναντά ένα ζεστό και φιλόξενο ανθρώπινο περιβάλλον.
Τα δύο τελευταία, μάλιστα, καλοκαίρια, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του χωριού μας, ο συμπατριώτης σας καθηγητής του Πανεπιστημίου της Δρέσδης Gunter "Baby" Sommer ερμήνευσε με βαθιά ευαισθησία και απέραντο σεβασμό μουσικές συνθέσεις που εμπνεύστηκε από τη θυσία του χωριού μας, ιδιαίτερα από το μαρτυρικό θάνατο των 96 παιδιών του. Τον περασμένο Αύγουστο η κοινότητα Κομμένου οργάνωσε στη μνήμη του εκλιπόντος Γερμανού συγγραφέα, στοχαστή, ανθρωπιστή και φίλου του Κομμένου Χ. Φ. Μάγιερ ειδική εκδήλωση –αφιέρωμα, την οποία τιμήσατε και ο ίδιος με την παρουσία σας και την ομιλία σας.


Έχουμε την αίσθηση πως τόσο από τη δική μας όσο και από τη δική σας πλευρά καλλιεργήθηκε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, σεβασμού και αξιοπρέπειας. Η ιστορία, όσο σκληρή κι αν είναι, δεν μπορεί ούτε να παραγραφεί ούτε να λησμονηθεί ούτε να αποσιωπηθεί. Όσο καλύτερα τη μελετούμε και τη γνωρίζουμε, τόσο περισσότερο διδασκόμαστε και συμπαραστεκόμαστε στη μοίρα του άλλου, καταδικάζοντας και καταγγέλλοντας ως άνανδρη και βάρβαρη κάθε κτηνωδία σε βάρος αμάχων, πολύ περισσότερο όταν σ' αυτή πρωταγωνιστούν συμπατριώτες μας και ομοεθνείς μας.
Ακριβώς γι' αυτό προκαλεί μεγάλη λύπη και φέρνει αγανάχτηση, ιδιαίτερα σε όσους υπήρξαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, η ενορχηστρωμένη επίθεση εκ μέρους εντύπων και ομάδων πολιτών της χώρας σας σε βάρος του ελληνικού λαού, της ιστορίας του, της παράδοσής του και του πολιτισμού του. Η συκοφαντική βέβαια αυτή εκστρατεία εναντίον της χώρας μας και του λαού της απορρέει – ως ακραία, δυστυχώς, έκφρασή της – από ένα δυσμενές κλίμα της επίσημης πολιτικής που ανακοινώνει και εφαρμόζει η κυβέρνηση της Γερμανίας αναφορικά με την πατρίδα μας μέσα στη σημερινή συγκυρία.
Επιτρέψτε μας να εκφράσουμε τη βεβαιότητά μας πως όχι μόνο δε σας βρίσκει σύμφωνο η όλη αυτή σύγχυση που σκόπιμα καλλιεργείται και διογκώνεται, αλλά θα την έχετε ήδη καταδικάσει απερίφραστα, υπενθυμίζοντας στους συμπολίτες σας πως το ελάχιστο που οφείλουν στους Έλληνες είναι ο σεβασμός όχι μόνο απέναντι στις ευεργεσίες που έχουν κληροδοτήσει οι πρόγονοί μας στην παγκόσμια κοινότητα, αλλά κυρίως απέναντι στην αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπισαν τη ναζιστική βαρβαρότητα και στην καρτερικότητα με την οποία ανοικοδόμησαν τη νέα τους ζωή πάνω στα συντρίμμια και στις στάχτες που φεύγοντας άφησαν πίσω τους οι Γερμανοί στρατιώτες.

Αξιότιμε Κύριε Πρέσβη,
Η απρέπεια με την οποία διάφοροι επώνυμοι και ανώνυμοι, επίσημοι ή ανεπίσημοι, κύκλοι μιας χώρας φέρονται σε βάρος του συνόλου των πολιτών μιας άλλης χώρας, όταν μάλιστα η απρέπεια αυτή παίρνει διάσταση και καθίσταται κυρίαρχο στοιχείο της καθημερινής τους ζωής, προσβάλλει από τη μια συνολικά την ιστορία και τους θεσμούς του λαού τους, ενώ από την άλλη η ελαφρότητά τους απειλεί να διαπεράσει ολόκληρη την κοινωνία, όταν με τρόπο βάναυσο και απροκάλυπτο επιχειρούν να ταπεινώσουν έναν λαό, μια ιστορία, έναν πολιτισμό. Τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα της ναζιστικής κατοχής, οι 317 ανυπεράσπιστοι του Κομμένου με τα 96 παιδιά δεν έχουν φωνή να απαιτήσουν εκ μέρους των εκτελεστών τους την οποιαδήποτε συγγνώμη, αλλά και την αναγνώριση της θυσίας τους με την αντίστοιχη αποζημίωση. Όσους, ωστόσο, αισθάνονται άνθρωποι ακόμη και συναντούν στην ψυχή τους κάποια σκόρπια ίχνη πολιτισμού, η σιωπή και ο οργή των νεκρών μας μπορεί να τους διδάξει πως και η δική τους σιωπή, σε ώρες μελετημένων και κατευθυνόμενων εντάσεων, μπορεί να προστατεύσει την ύπαρξή τους και να φανεί πολλαπλά ωφέλιμη και στους ίδιους και στην πατρίδα τους, αν βέβαια την αγαπούν και τη σέβονται όπως της πρέπει.

Με φιλικά πάντα αισθήματα
Κομμένο Άρτας 15 Μαρτίου 2010
Δημήτρης Χρ. Βλαχοπάνος
Φιλόλογος