Επιτέλους.... Η πρώτη απόφαση ελληνικού Δικαστηρίου για blog!!!

Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 44/2008 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Ροδόπης κρίθηκε ότι τα ιστολόγια δεν υπάγονται στην έννοια του ηλεκτρονικού τύπου. Αναλογικά βρίσκει εφαρμογή η νομοθεσία του τύπου στην περίπτωση του ιστολογίου.

Παρατηρήσεις-Τα κεντρικά σημεία της απόφασης:

-Ιστολόγιο: Xαρακτηρίζεται ως διαδραστικό μέσο επικοινωνίας αόριστου αριθμού προσώπων-αναγνωστών, που καθορίζουν το περιεχομενο του ιστολογίου.
-Διάκριση ιστολογίου από ιστοσελίδα που διατηρεί μέσο ενημέρωσησης στο διαδίκτυο, το περιεχόμενο της οποίας καθορίζεται από τον κύριο και τους δημοσιογράφους του μέσου.
-Τα ιστολόγια δεν υπάγονται στην έννοια του ηλεκτρονικού τύπου, ο οποίος αφορά τις ιστοσελίδες των ήδη υπαρχόντων μέσων ενημέρωσης.
-Αναλογική εφαρμογή της νομοθεσίας περί τύπου στην περίπτωση του ιστολογίου. -Αναγνωρίζεται η ανωνυμία των bloggers, διότι άλλωστε και στα γραπτά έντυπα παραδοσιακής μορφής είναι συνήθης η αρθρογραφία με ψευδώνυμο
-Η εταιρία που φιλοξενεί το ιστολόγιο στον παγκόσμιο ιστό, δεν θεωρείται αναλογικά, ιδιοκτήτης, εκδότης ή συντάκτης του εντύπου, μέσω του οποίου εκδηλώθηκε η ζημιογόνος συμπεριφορά.
-Μόνη η χρήση ενός υπαρκτού ονοματεπωνύμου ως υπογραφής δεν αποτελεί πλήρη απόδειξη για την ταυτότητα του δράστη της προσβολής προσωπικότητας, γι’ αυτό και απαιτείται συμπλήρωση στοιχείων για την ταυτότητα του δράστη από το Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Διεύθυνσης Ασφάλειας…
Ακολουθεί απόσπασμα της απόφασης, όπως δημοσιεύθηκε στο νομικό περιοδικό «Αρμενόπουλος»:
Μονομελές Πρωτοδικείο Ροδόπης 44/2008 «…Κατά τη διάταξη της παρ. 1 του μοναδικού άρθρου του ν.1178/1981 “περί αστικής ευθύνης του τύπου”, ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία και χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που προξενήθηκαν υπαίτια με δημοσίευμα που θίγει την τιμή ή την υπόληψη παντός προσώπου έστω και αν η κατά το άρθρο 914 του ΑΚ υπαιτιότητα, η κατά το άρθρο 919 πρόθεση και η κατά το άρθρο 920 γνώση η υπαίτια άγνοια συντρέχει στο πρόσωπο του συντάκτη του δημοσιεύματος ή, εάν αυτός είναι άγνωστος, στον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξης του εντύπου. Εξάλλου, με το άρθρο 4 παρ. 10 του ν.2328/1995 “νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και της τοπικής ραδιοφωνίας…”, ορίστηκε ότι στο μοναδικό άρθρο του ν.1178/1981, όπως ισχύει, υπάγονται και οι τηλεοπτικοί και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί και στα κατά το άρθρο αυτό “δημοσιεύματα” περιλαμβάνονται και οι τηλεοπτικές και οι ραδιοφωνικές εκπομπές. Προκειμένου για τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, ως “εκδότης” νοείται ο νόμιμος ή οι περισσότεροι νόμιμοι εκπρόσωποι της αδειούχου εταιρίας, ως “διευθυντής” νοείται ο υπεύθυνος προγράμματος και προκειμένου για ειδησεογραφικές εκπομπές ο διευθυντής του τμήματος ειδήσεων, ως “συντάκτης” δε του δημοσιεύματος νοείται ο παραγωγός ή ο δημοσιογράφος συντονιστής ή παρουσιαστής της εκπομπής, αναλόγως του είδους και της δομής της (ΑΠ 195/2007, Ηλεκτρονική τράπεζα δεδομένων Νόμος). Περαιτέρω, με το άρθρο 681Δ ΚΠολΔ καθιερώνεται ειδική διαδικασία εκδίκασης των διαφορών που αφορούν σε προσβολές από δημοσιεύματα ή ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές. Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου αυτού, κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 666 παρ. 1, 667, 671 παρ. 1-3, 672 και 673-676 ΚΠολΔ δικάζονται από το καθ΄ύλην αρμόδιο δικαστήριο όλες οι διαφορές που αφορούν σε αποζημιώσεις οποιασδήποτε μορφής περιουσιακής ζημίας ή ηθικής βλάβης που προκλήθηκε δια του τύπου ή με ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εκπομπές και οι συναφείς προς αυτές αξιώσεις προστασίας της προσωπικότητας των προσβληθέντων. Από την ευρύτητα της διατύπωσης του άρθρου 681 Δ παρ. 1 ΚΠολΔ συνάγεται ότι στην εν λόγω ειδική διαδικασία υπάγονται όλες οι αγωγές που αποσκοπούν στην αποκατάσταση κάθε περιουσιακής ζημίας ή στην ικανοποίηση της ηθικής βλάβης, καθώς και οι κάθε μορφής αξιώσεις προστασίας των προσώπων των οποίων η περιουσία ή η προσωπικότητα προσεβλήθη από δημοσίευμα ή τηλεοπτική ή ραδιοφωνική εκπομπή του έντυπου ή ηλεκτρονικού τύπου, ασχέτως της ιδιότητας του εναγομένου, ο οποίος, του νόμου μη διακρίνοντος, μπορεί να είναι οποιοδήποτε πρόσωπο, του οποίου η συμπεριφορά προσέβαλε την προσωπικότητα του ενάγοντος (ΑΠ 1900/2006, ΕφΠειρ 914/2005, Ηλεκτρονική τράπεζα δεδομένων Νόμος, ΕφΘρ 78/2008, ΕλλΔνη 2006.296). Σημειωτέον ότι ούτε ο ν. 1178/1981 ούτε το άρθρο 681Δ ΚΠολΔ αναφέρουν τον όρο “δημοσιογράφος” ή παράγωγα αυτού κι επομένως για την υπαγωγή ορισμένης συμπεριφοράς στις ανωτέρω διατάξεις απαιτείται μόνον η εκδήλωση της ζημιογόνου συμπεριφοράς μέσω εντύπου, ραδιοφωνικής ή τηλεοπτικής εκπομπής ως πραγματικού γεγονότος και όχι η συνδρομή επιπέον στοιχείων, όπως η επίσημη πιστοποίηση της επαγγελματικής ιδιότητας του δημοσιογράφου με τίτλο σπουδών ή συμμετοχή σε οικεία συνδικαλιστική οργάνωση.

Σε σχέση με το ζήτημα εάν τα ιστολόγια του διαδικτύου, τα οποία είναι περισσότερο γνωστά με τον όρο της αγγλικής γλώσσας blogs, συνιστούν έντυπα ή εκπομπές υπαγόμενες στις ανωτέρω διατάξεις και έτσι οι αγωγές για αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας, ικανοποίηση της ηθικής βλάβης και γενικώς παροχής έννομης προστασίας στα προσβληθέντα από το περιεχόμενο τους πρόσωπα υπάγονται εξ απόψεως ουσιαστικού δικαίου στο πεδίο του ν. 1178/1981 και εκδικάζονται κατά την ειδική διαδικασία που καθιερώνεται με το άρθρο 681 ΚΠολ, σημειωτέα είναι τα ακόλουθα:
Το ιστολόγιο είναι μια τεχνική εφαρμογή στον παγκόσμιο ιστό (worldwide web) και ειδικότερα μια ιστοσελίδα εν είδει προσωπικού ημερολογίου, ο κάτοχος - διαχειριστής του οποίου (blogger) καταγράφει και ανακοινώνει τις απόψεις του για διάφορα ζητήματα που αυτός επιλέγει.
Είναι δημοσίως προσιτό θεωρητικά σε όλους τους χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι ανταποκρινόμενοι στα ερεθίσματα που λαμβάνουν από την ανάγνωση των απόψεων του κατόχου - διαχειριστή του ιστολογίου, δύνανται να απαντήσουν στις απόψεις του γράφοντος και ανακοινώνοντας στο ίδιο ιστολόγιο τα δικά τους σχόλια τα οποία, τα οποία είναι επίσης αναγνώσιμα. Ο κάτοχος - διαχειριστής έχει την τελική δυνατότητα με τη χρήση στοιχείων πρόσβασης να επιλέγει τους αναγνώστες του ιστολογίου του και ακόμη να αποφασίζει αυτός, εάν και ποιοι από τους αναγνώστες επιτρέπεται να ανακοινώσουν τα δικά τους σχόλια σε αυτό.
Επομένως το ιστολόγιο είναι διαδραστικό μέσο επικοινωνίας αόριστου αριθμού προσώπων και στο σημείο αυτό διαφέρει από τις ιστοσελίδες που διατηρούν τα μέσα ενημέρωσης στο διαδίκτυο, διότι η διαμόρφωση του περιεχομένου του δεν αποφασίζεται μόνον από τον κύριο και τους δημοσιογράφους του μέσου ενημέρωσης αλλά από όλους τους χρήστες του διαδικτύου οι οποίοι είναι αναγνώστες του ιστολογίου.
Τα ιστολόγια ως προϊόντα της εξέλιξης της τεχνολογίας της πληροφορικής εμφανίστηκαν αρχικά ως ιστοσελίδες για πρόσωπα με κοινά ενδιαφέροντα και μετεξελίχθηκαν σε ευρείς χώρους ανταλλαγής ιδεών ενίοτε με μεγάλη επιρροή αναλόγως της θεματολογίας και του μεγέθους του αναγνωστικού κοινού τους. Οι ανακοινώσεις των ιστολογίων αναφέρονται σε ζητήματα της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής, αθλητικής και εν γένει επικαιρότητας και οι γραπτές συζητήσεις που διεξάγονται σε αυτά έχουν δημόσιο χαρακτήρα, δηλαδή τα ιστολόγια παρέχουν ενημέρωση και επικοινωνία ηλεκτρονικής μορφής.
Το γεγονός ότι ο κάτοχος - διαχειριστής του ιστολογίου δεν υποχρεούται να χρησιμοποιεί τα αληθινά στοιχεία του αλλά δύναται να εμφανίζεται στους αναγνώστες του χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο, ούτως ώστε κανείς από τους επισκεπτόμενους το ιστολόγιό του να μη γνωρίζει την αληθινή του ταυτότητα δεν αναιρεί το χαρακτηρισμό του ιστολογίου ως ηλεκτρονικού εντύπου, διότι άλλωστε και στα γραπτά έντυπα παραδοσιακής μορφής είναι συνήθης η αρθρογραφία με ψευδώνυμο.
Τόσο ο ν.1178/1981, όπως ισχύει, όσο και το άρθρο 681Δ ΚΠολΔ δεν ρυθμίζουν την εξ απόψεως ουσιαστικού και δικονομικού δικαίου, αντίστοιχα, μεταχείριση των νέων μορφών ενημέρωσης που δημιουργήθηκαν λόγω των τεχνολογικών δυνατοτήτων του παγκοσμίου ιστού και του διαδικτύου. Η γραμματική διατύπωση των προαναφερθεισών διατάξεων των δύο νομοθετημάτων δεν προσφέρει το θεσμικό πλαίσιο υπαγωγής των ιστολογίων σε αυτές.
Ειδικότερα, η νομολογία χρησιμοποίησε επανειλημμένως τον όρο “ηλεκτρονικός τύπος” (ΕφΠειρ 914/2005 ο.π., ΕφΘρ 78/2003, ο.π. ΕφΔυτΜακ 44/2001, Αρμ 2002.1202), πλην όμως από τη συνεκτίμηση των πραγματικών περιστατικών των συγκεκριμένων υποθέσεων και το χρόνο έκδοσης των αποφάσεων, κατά τον οποίον τα σχετικά με τα ιστολόγια ζητήματα δεν είχαν ακόμη αχθεί προς επίλυση ενώπιον των δικαστηρίων συνάγεται ότι ο όρος “ηλεκτρονικός τύπος” έχει μέχρι τώρα χρησιμοποιηθεί από τη νομολογία αδιακρίτως κατ’ αντιδιαστολή προς το γραπτό τύπο, για να χαρακτηρίσει τα πιο σύγχρονα μέσα ενημέρωσης και ιδίως την τηλεόραση και, συνεπώς, δεν μπορούν να υπαχθούν σε αυτόν τα ιστολόγια παρά μόνον η διαδικτυακή μορφή των ήδη υπαρχόντων μέσων ενημέρωσης, δηλαδή οι ιστοσελίδες των εφημερίδων, των περιοδικών, των ραδιοφωνικών και των τηλεοπτικών σταθμών.
Eλλείψει νομοθετικής ρύθμισης και νομολογιακής επίλυσης του υπό έρευνα ζητήματος, η αντιμετώπιση του αναφυέντος κενού νόμου επιτυγχάνεται με αναλογική εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας τόσο σε επίπεδο ουσιαστικού όσο και σε επίπεδο δικονομικού δικαίου (ΕφΑθ 8962/2006 ΕλλΔνη 2006.1515, Π.Κορνηλάκη, Διαδίκτυο και αστικό δίκαιο, Αρμ. 2007.993). Η αναλογική εφαρμογή του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου δεν είναι δυνατό να εμποδιστεί από το γεγονός ότι στο ιστολόγιο δεν υπάρχει η συνήθης ιεραρχική δομή οργάνωσης που απαντάται στα παραδοσιακά έντυπα, δηλαδή δεν υπάρχει ιδιοκτήτης, εκδότης, διευθυντής, συντάκτης ούτε απαντώνται τα αντίστοιχα πρόσωπα που προβλέπει ο ν. 1178/1981 για τους ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, διότι για να προσδοθεί σε ένα υλικό μέσο δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη όλων των ανωτέρω προσώπων. Στην περίπτωση του ιστολογίου υπάρχει ο κάτοχος - διαχειριστής, ο οποίος μπορεί να ταυτίζεται ή όχι με το συντάκτη ορισμένου δημοσιεύματος, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, στα ιστολόγια ανακοινώσεις συντάσσουν και οι αναγνώστες τους. Τέλος, στο άρθρο 14 π.δ. 131/2003, με το οποίο ενσωματώθηκε το ημεδαπό δίκαιο η οδηγία 2000/31 για το ηλεκτρονικό εμπόριο και την κοινωνία της πληροφορίας, ορίζεται ότι οι φορείς παροχής υπηρεσιών στην κοινωνία της πληροφορίας δεν έχουν υποχρέωση γενικού ελέγχου των πληροφοριών που αποθηκεύουν ή μεταδίδουν. Από το συνδυασμό των άρθρων 11 και 14 αυτού του π.δ. συνάγεται ότι η εταιρία που φιλοξενεί σε δικό της χώρο στον παγκόσμιο ιστό το ιστολόγιο δεν είναι δυνατό να θεωρηθεί, κατ΄ ανάλογη ερμηνεία του μοναδικού άρθρου του ν.1178/1981 ιδιοκτήτης, εκδότης, διευθυντής σύνταξης ή συντάκτης του εντύπου, διότι δεν αποτελεί την αφετηρία της μετάδοσης των πληροφοριών, δεν επιλέγει τον αποδέκτη της μετάδοσης, δεν επιλέγει ούτε τροποποιεί τις μεταδιδόμενες πληροφορίες. Αντιθέτως, ο ρόλος της είναι να παρέχει στους ενδιαφερόμενους χώρο για τη δημιουργία και ενίοτε τεχνικές υποδείξεις για το σχεδιασμό του ιστολογίου τους.
μου στάλθηκε από το ΕΠΙΚΑΙΡΟ