Η Σωματική κακοποίηση του παιδιού

Τι συνιστά σωματική κακοποίηση;

" Το να χτυπά κάποιος ένα παιδί δυνατό, να το τσιμπά, να του τραβά τα μαλλιά, να το χαστουκίζει, να το δαγκώνει, να το καίει π.χ. με τσιγάρο.

" Η χρήση αντικειμένων για να πονέσει το παιδί π.χ. ξύλο με ζώνη, κουτάλα, ραβδί.

" Χρήση ακατάλληλων μεθόδων πειθαρχίας για την ηλικία του παιδιού π.χ. να ταρακουνά κάποιος ένα βρέφος ή να το πετά δυνατά σε μία επιφάνεια, ακόμη και στην κούνια του.

Δυστυχώς, η σωματική τιμωρία αποτελεί συνηθισμένη και αποδεκτή τακτική για την πειθαρχία των παιδιών σε αρκετές χώρες και μάλιστα είναι ιδιαίτερα γνωστή και στη χώρα μας. Η εφαρμογή και αποδοχή της σωματικής τιμωρίας σχετίζεται άμεσα με τη στάση και τις αντιλήψεις των γονέων και της κοινωνίας γενικότερα ως προς τους τρόπους ανατροφής των παιδιών.

Σύμφωνα με ενδεικτικές μελέτες σε όλο τον κόσμο, οι γονείς που κακοποιούν τα παιδιά τους μπορεί να αντιμετωπίζουν :
§ Σοβαρές ψυχικές παθήσεις όπως κατάθλιψη, διαταραχή προσωπικότητας, σπανιότερα ακόμη και ψύχωση.

§ Περιορισμένες νοητικές ικανότητες.

§ Μεγάλο βαθμό δυσκολίας ώστε να καταφέρνουν να ελέγχουν επιθετικά τις εκρήξεις θυμού τους.

§ Αίσθημα βαθιάς ανεπάρκειας για τον εαυτό τους και το ρόλο τους ως γονείς.

§ Έντονη ανάγκη να αισθάνονται εξάρτηση και προσοχή από τους άλλους με αποτέλεσμα να «βλέπουν» τα παιδιά τους ως πηγή φροντίδας και βαθιάς αφοσίωσης και αναγνώρισης με αποτέλεσμα τα παιδιά τους να υιοθετούν ρόλο γονέα απέναντί τους.

§ Κακές σχέσεις με τους δικούς τους γονείς ως παιδιά. Οι περισσότεροι γονείς που κακοποιούν έχουν υπάρξει οι ίδιοι θύματα κακοποίησης όταν ήταν παιδιά. Μέσα από την κακοποίηση των παιδιών τους – χωρίς να το καταλαβαίνουν – ελέγχουν και ανακουφίζουν τα δικά τους παιδικά τραύματα.

Ένα κακοποιημένο παιδί ενδέχεται να γίνει ένας βίαιος γονιός στο μέλλον.

Οι γονείς που κακοποιούν σπάνια εκδηλώνουν ενθάρρυνση απέναντι στα παιδιά τους. Τα συμβουλεύουν και τα καθοδηγούν λιγότερο συγκριτικά με άλλους γονείς ενώ τους στερούν και αναφαίρετα δικαιώματά τους όπως είναι το παιχνίδι. Από την άλλη πλευρά μπορεί αναφέρονται με άσχημο τρόπο για το παιδί τους και να του αποδίδουν αρνητικούς χαρακτηρισμούς όπως: «δύσκολο», «κακό», «προβληματικό» γεγονός που σημαίνει ότι ασυνείδητα η γνώμη που έχουν για τα παιδιά τους δεν είναι άλλη από αυτή που έχουν για τον εαυτό τους. Πολύ συχνά η κακοποίηση συνυπάρχει με παραμέληση δηλαδή τη στέρηση βασικών αγαθών για την ανάπτυξη του παιδιού, όπως ακατάλληλες συνθήκες σίτισης και στέρηση /απαγόρευση φαγητού, αδιαφορία για τη σχολική του επίδοση κ.α.

Οι επιπτώσεις της σωματικής κακοποίησης κατά τη βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία εκδηλώνονται κυρίως με έντονο κλάμα και εκρήξεις έντονου θυμού που δεν κατευνάζεται εύκολα ενώ τα παιδιά εμφανίζονται απαιτητικά και ανυπόμονα. Κατά τη μετέπειτα παιδική και εφηβική ηλικία τα παιδιά που έχουν υποστεί ή υπόκεινται σωματική βία έχουν:

· Φοβισμένη και επιφυλακτική στάση απέναντι στους άλλους. Δείχνουν να αποτραβιούνται στο ενδεχόμενο σωματικής επαφής ή στο άγγιγμα, κυρίως όταν βλέπουν απότομες κινήσεις π.χ σήκωμα χεριού.

· Έντονη ψυχοκινητική ανησυχία και υπερ-κινητικότητα

· Καταθλιπτικά συμπτώματα όπως χαμηλή αυτό-εκτίμηση, θλίψη, στεναχώρια, απάθεια.

· Χαμηλή σχολική επίδοση ακόμη και μαθησιακές δυσκολίες ως αποτέλεσμα του ψυχικού πόνου που βιώνουν.

· Διαταραχές συμπεριφοράς. Ο έντονος θυμός και η επιθετικότητα του κακοποιημένου παιδιού μπορεί να εκδηλωθεί με: αντιδραστική είτε επιθετική συμπεριφορά απέναντι στους συνομήλικους ή μεγαλύτερούς του, καταστροφική συμπεριφορά σε παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα, αυτο-επιθετική στάση απέναντι στον εαυτό του με απόπειρες αυτοκτονίας, αυτοτραυματισμούς, χρήση ναρκωτικών ουσιών. Επίσης, ο πόνος και η οργή από την κακοποίηση μπορεί να εξωτερικευτεί με αντικοινωνική συμπεριφορά και με παραβίαση ηθικών κανόνων ή και του ίδιου του νομικού πλαισίου. Σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά μπορεί να εκδηλώσουν ψευτο-ωριμότητα ενώ μπορεί να καταβάλουν υπερβολική προσπάθεια να γίνουν αγαπητά και αποδεκτά από τους άλλους με την κρυφή ελπίδα να τα αποδεχτούν και να τα αγαπήσουν οι γονείς τους. Στην προσπάθειά τους αυτή να γίνουν αγαπητά και ευχάριστα, τα παιδιά δείχνουν υποδειγματική, καταναγκαστική και πειθήνια στάση καθώς και τελειομανία.

Τι κάνουμε σε περίπτωση που υπάρχει υποψία ή/και ενδείξεις ότι κάποιο παιδί υφίσταται σωματική κακοποίηση;

1. Ενημερώνουμε τις αρμόδιες αρχές (εισαγγελέα, αστυνομία) ώστε το παιδί να εισαχθεί στο νοσοκομείο, να διαγνωστεί η κακοποίηση από τους γιατρούς και να αντιμετωπιστούν οι όποιες σωματικές βλάβες που έχουν επέλθει.

2. Μετά την καταγγελία ενός περιστατικού κακοποίησης παρέχεται βοήθεια από διεπιστημονική ομάδα (παιδοψυχίατρο, παιδοψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, παιδίατρο) στο παιδί και στην οικογένεια ενώ αν κριθεί αναγκαίο το παιδί μεταφέρεται σε ασφαλές πλαίσιο διαμονής (παιδόπολη, ξενώνα), μακριά από τους γονείς.

3. Παράλληλα διευθετούνται νομικά ζητήματα, όπως η αφαίρεση (προσωρινή ή όχι) της επιμέλειας του παιδιού από τους γονείς τους.

Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι «το ξύλο δεν βγήκε απ’ τον παράδεισο» και ότι η κακοποίηση ενός παιδιού μας αφορά όλους. Άλλωστε τα παιδιά δεν ανήκουν σε κανέναν πέρα από τον ίδιο τους τον εαυτό. Τα παιδιά είναι το μέλλον του κόσμου και θα πρέπει να εξασφαλίσουμε γαλήνιες και ευτυχισμένες παιδικές ψυχές χωρίς πόνο και φόβο. Ίσως αυτό ακούγεται απλό αλλά στην πραγματικότητα είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα που πρέπει να επιτύχουμε…
από Το χαμομηλάκι